زنجره مو

زنجره مو

زنجره مو با نام Kol alhageus Psalmocharias یکی از آفات اصـلی تاکستان های ایران است. این آفت تقریبا در تمـام مناطق زیر کشت مـو فعالیت دارد. حدود ۱۵۰۰ گونه زنجره در جهان وجود دارد و غالباً در مناطق معتدل گـرم تا گرمسیری سکونت دارنـد. زنجره از آفات مهـم باغات انگور مـی باشد ولـی میزبانان دیگری مانند گـردو، سنجد، هلو، زردآلو، سیـب، آلبالو، پست، انار، گلابی و گاهـی درختان غیر مثمر مانند زبان گنجشک، نارون، سپیدار، نسترن و تبریزی را نیز مورد حمله قرار داده و به آنـها خسارت جدی وارد می کند.

این آفـت دارای سه مرحله زیستی حـشره کامل، پوره و تخم می باشد. حـشره کامل زنجره به رنگ سبز روشـن با چشم های سیاه و قـهوه ای به طول ۲۰ تا ۲۸ میـلی متر، با بـال های توری و شفـاف می باشد. تخـم های این حـشره سفید رنگ، بیضـی شکل با انتهای کـمی باریک مـی باشد.

پوره های این حشره که در زیر خاک فعالیت دارند و از ریشه تغذیه می کنند که اغلب به رنگ صـورتی با چـشم های قرمز، با طـول تقریبا ۳ میلی متر هستند. پاهای جـلویی پوره ها از نوع کننده مـی باشد و پاهای وسطـی و عقبی جـهت راه رفتن می باشد.

نحوه خسارت زنجره مو:

خسارت اصلی این آفت در مرحله پورگی آن اسـت که حدود ۴ سال طـول می کشد و در این مـرحله پوره ها از ریشه درخت تغذیه مـی کنند. خسارت حـشرات بالغ نیز از طـریق تخـم ریزی روی شـاخه ها و قطع آوندها مـی باشد. علائم خـسارت شامل کاهـش ارتفاع گیاه، کاهـش اندازه و زردی برگ ها و کاهـش شدید اندازه خـوشه ها و حبه ها می باشد.

بوته های شـدیدا آلوده خشک مـی شوند و در شـاخه هایی که تخم ریزی آفت صـورت گـرفته، جریان شیره گیاهی دچـار اختلال شده و رشد شـاخه متوقف می گردد. ظهور حشـرات بالغ از خرداد ماه آغـاز شده و بسته به شـرایط آب و هـوایی هر منطقـه تا مهر ماه ادامه می یابد.

روش های مبارزه با زنجره مو:

روش های زراعی:

اصلاح بافـت خاک
تا حد ممکـن احداث باغ انـگور در خاک هایی با بافت سبک
یخ آب زمستانه با هدف خفـگی و کاهش پوره ها در زمستان
بیل زدن پای درختـان در زمستان به منظور از بین بردن دالان های آفـت و آسیب زدن به پوره ها
قطع شاخه های آلوده به تخم. بهترین و موثرترین راه مـبارزه با این آفـت قطع و نابودکردن شاخـه‌ های تخم‌ ریزی شده در زمان تخم‌ ریزی (شهریور تا مهر) است.
از بین بردن علـف های هرز در باغ و اطـراف آن
تقویت درخـتان به وسیله کـودهای مورد نیاز و داشتن بـرنامه غذایی اصولی

روش های شیمیایی:

بهترین زمان مبارزه شیمیایی در ماه های مرداد و شـهریور است که فعـالیت پوره ها در قشر سطحی خـاک می باشد. به علاوه در این مـوقع تعداد زیادی پوره های سن چهارم در حال کامل شدن و خروج از خـاک هستند. سـمپاشی می تواند در سه مـرحله پای بوته های مو عـلیه پوره های درون خاک، سم پاشی سطـح خـاک هنگام خروج پوره ها و سمپاشی علیه زنجره های بالغ صورت بگیرد.

سم مالاتیون به میزان یک لـیتر در هزار لیتر آب به صـورت محلول پاشی و سـموم دیازینون و دورسبان به صـورت محلول پاشی با میزان یک و نیم لیتر در هـزار لیتر آب
سم دیازینون همراه آب آبیـاری یا مخلوط آن با خاک، فـرم گرانول به میزان ۲۰ کیلوگرم در هـکتار و فرم مایع به میزان ۳۰ سـی سـی به ازای هر درخت
کنار زدن خاک سطحی تا عـمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی متری علاوه بر کمک به حذف فیـزیکی و مکانیکی پوره ها با بالا بردن تاثیر سـم بر پوره های مـوجود در لایه های عمقی تر خـاک کمک می کند.
سـم کنفیدور یا ایمیداکلوپراید به میزان ۳۰ سی سی در ۲۰ لیتر آب بـرای هر درخت. کـاربرد این سم از طریق خاک در سطـح سایه انداز درخت مو، قبل از آغـاز پرواز حـشرات کامل زنجـره در اواخـر بـهار با کـنار زدن خاک پای درخـت نیز تا حـدودی در کنـترل این آفـت موثر می باشد.

مدیریت علفهای هرز:

به منظور حذف علف های هرز حاوی تخم آفت و جلوگیری از دسترسی پـوره ها به ریشه آن ها بایستی علـف های هرز در ماه های مرداد و شـهریور وجین و معـدوم شوند. به منظور افزایش جـمعیت و کارآیی دشمنان طبـیعی زنجره، همـچنین کنترل علفهای هرز تـوصیه می شود در صورت امـکان نسبت به کاشت مخلـوط یا انفرادی گیاهـان گلدار مانند شوید، بومادران، هویج وحـشی، ماشک، جو و گل اشرفی اقدام گردد.

آبیاری مرتب و کافی:

آبیاری سطحـی باعث گسترش ریشه درختـان در سطح خـاک می شود در نتیجه دسترسی پـوره های سن اول آفـت به ریشه ها با سـهولت انجام می شود. بنابراین آبیـاری درخـتان بایستی به مـیزان کافی و به طـور منظم انجام شود. آبیاری در هنـگام اوج خروج پوره های سن ۵ آفت باعـث تسهیل در دالان سـازی و خـروج آسانتر آنها از خـاک می شود.

لذا توصـیه می شود در صورت امـکان قبل و بعد از این زمـان (دهه اول و دوم تیرماه) آبیاری بطور محدود انجام شود.